Opracowano na podstawie przewodnika Janusza Kurczaba „Himalaje Nepalu” wyd. 2013. oraz na podstawie strony https://medeverest.com/choroby.html prowadzonej przez Roberta Szymczaka, polskiego lekarza i himalaisty, który zabezpiecza międzynarodowe wyprawy wysokogórskie.

Aklimatyzacja i choroby związane z wysokością

Jak możemy sobie pomóc, gdy mamy objawy choroby wysokościowej?

Idąc w Himalaje trzeba pamiętać o kłopotach, które mogą się pojawić wraz ze zdobywaniem wysokości. Temat jest szeroko omówiony, ale wciąż nie brakuje turystów, którzy chcą zrobić trekking szybko i oszczędnie. Skracają trekking, by zapłacić za mniej noclegów. Czasami skracają trekking, gdyż dzienne dystanse do pokonania wydają im się za krótkie. Bez większych kłopotów można zrobić dystans dwóch czy trzech dni w jeden, ale to powoduje, że zbyt szybko zdobywamy wysokość. I tutaj czyha pułapka choroby wysokościowej.

Prawie każdy turysta na trekkingu w Himalajach powyżej 3500 metrów otarł się o chorobę wysokościową.

Symptomy choroby wysokościowej:

1. silny ból głowy
2. bezsenność w porach nocnych
3. brak apetytu
4. możliwe wymioty
5. zaburzenia równowagi

Jeżeli objawy choroby wysokościowej nie ustępują

Kiedy należy schodzić w dół?

W sytuacji pojawienia się symptomów i ich utrzymywania się, najlepszym lekarstwem jest oczywiście zejście w dół do wysokości, gdzie chory poczuje się lepiej.

Jeżeli do powyższych nieustępujących symptomów dojdzie jeszcze spadek sił i wyraźna apatia – mamy do czynienia na pewno z chorobą wysokościową. W tej sytuacji należy skorzystać z pomocy lekarza i podać choremu tlen, jeżeli zaś nie jest to dostępne należy jak najszybciej zejść w dół lub przetransportować chorego helikopterem.

Kolejnym dużym zagrożeniem jest obrzęk płuc (HAPE). Pierwsze objawy przypominają przeziębienie, towarzyszy mu silny kaszel. Dodatkowo dochodzi do zatrzymania moczu. Powoduje to, że w płucach zbiera się coraz więcej płynu. W takiej sytuacji należy natychmiast podać tlen i środki moczopędne i natychmiast schodzić w dół. Nawet gdy nie mamy pewności, że doszło do obrzęku płuc, należy zachować szczególną ostrożność i przy utrzymujących się objawach lepiej przerwać trekking i ratować zdrowie, a czasami nawet życie.

Aklimatyzacja w Himalajach

Jak najlepiej aklimatyzować się w górach?

Przy znacząco dużych wysokościach może dojść do większych powikłań - czyli obrzęku mózgu. Niepokojące objawy to duże zmęczenie i wyraźna senność, bywa, że z podwójnym widzeniem i plamkami przed oczami. Niezwykle groźne objawy to widoczne splątanie, zanik świadomości z drgawkami, niedowładami lub porażeniami.

Dla dobrej aklimatyzacji konieczne jest odpowiednie przygotowanie i sukcesywne zdobywanie wysokości, co wiąże się z odpowiednim tempem trekkingu. Powyżej wysokości 4000 metrów nie powinno się pokonywać przewyższenia pow. 300 – 500 metrów dziennie.

 Jak postępować, by się dobrze zaaklimatyzować?

1. Powyżej 2500 m n.p.m. zdobywaj każdego wysokość sukcesywnie – bez nagłych i dużych przewyższeń
2. Różnica wysokości między kolejnymi noclegami nie powinna przekraczać 300 m – 400 m. Po dojściu do miejsca docelowego, jeżeli tylko wciąż masz czas, spróbuj podejść gdzieś wyżej, pobądź tam godzinę-dwie i wróć do miejsca noclegu. Takie przebywanie na większej wysokości przed nocą spędzoną niżej, jest niezwykle pomocne w dobrej aklimatyzacji
3. Pokonywanie większych różnic wysokości podczas dnia nie jest problemem, ale dbaj o to, by noc spędzać tylko o 300 m wyżej niż poprzednią.
4. Jeśli szlak determinuje dużą różnicę poziomów i musisz nocować na dużo wyższej wysokości, warto zostać tam na noc i dodatkowo na jeden dzień aklimatyzacyjny. W wolnym dniu wejdź wyżej na spacer aklimatyzacyjny i wróć na tyle szybko, by jeszcze mieć czas na odpoczynek, który również pomaga w dobrej aklimatyzacji. Warto po każdym 1000 m zdobytej stopniowo wysokości zrobić sobie jeden dzień odpoczynku tzw. dnia restowego
5. Unikaj przejazdów na wysokości powyżej 2500 m i nie szukaj oszczędności czasu poprzez dojeżdżanie do wyższego punktu startowego. Takie rozwiązanie może się szybko zemścić.

Więcej o chorobie wysokościowej

Ostra Choroba Górska (po angielsku Acute Mountain Sickness – skrót AMS)

Ból głowy, nudności, wymioty, zmęczenie, słaby apetyt, zaburzenia snu to objawy charakterystyczne dla Ostrej Choroby Górskiej (po angielsku Acute Mountain Sickness – skrót AMS). Ostra Choroba Górska nie stanowi zagrożenia dla Twojego życia, zlekceważona może jednak skończyć się Wysokogórskim Obrzękiem Płuc lub Mózgu. Sprawdzaj czy masz Ostrą Chorobę Górską korzystając ze skali AMS minimum raz dziennie podczas wyprawy. Wypełniaj ją uczciwie, w zgodzie z faktami. To nie jest wyłącznie sprawa Twojego stanu zdrowia i dobrego samopoczucia, ale również dbałość o wszystkich członków wyprawy. Jeżeli Ty będziesz miał problemy, wpłynie to na losy całej grupy, jeżeli odpowiednio wcześnie się nie zareaguje. Jeżeli jesteś powyżej 2500 m n.p.m., boli cię głowa i wynik wg skali AMS dla wszystkich pozostałych objawów wynosi 3 lub więcej, to znaczy, że masz Ostrą Chorobę Górską. Co wtedy należy robić? Na pewno nie możesz iść wyżej i przez najbliższą dobę będziesz pod baczną obserwacją przewodnika i musisz sam siebie uczciwie obserwować i informować o stanie Twojego zdrowia i samopoczucia na bieżąco.

Jeżeli Twój stan się nie poprawia, musisz zejść w dół (oczywiście idąc z nami, będziesz schodził pod opieką przewodnika lub wyznaczonej przez niego osoby) i po jednodniowym pobycie niżej (lub jedynie nocy spędzonej niżej), wracasz wyżej. Wtedy wszystko powinno już pójść gładko.

Oczywiście jeżeli Twój stan nie pozwala na kontynuację trekkingu, wtedy organizujemy akcję ratunkową.

Dlatego potrzebujesz ubezpieczenia górskiego!

Tabela objawów. Skala Lake Louise AMS

Jak sprawdzać stan swojego zdrowia?

TABELA POMAGAJĄCA W ROZPOZNANIU OSTREJ CHOROBY GÓRSKIEJ - SKALA LAKE LOUISE AMS